Een internationale wetenschappelijke jury heeft aan twee studenten van Tilburg University een UNHCR Award for Statelessness Research toegekend. Dit is een internationale prijs voor wetenschappelijk onderzoek naar stateloosheid.
Stel dat je geen identiteitspapieren hebt, en geen wettige verblijfplaats. Je kinderen kunnen niet naar school. Je kunt niet (legaal) werken, geen bankrekening openen, geen huis kopen, niets erven. En erger nog: je kan ieder moment worden gearresteerd, omdat je geen papieren hebt die laten zien waar je vandaan komt. Voor de meesten van ons is dit een onvoorstelbaar scenario, want onderdeel uitmaken van een samenleving is van wezenlijk belang. Maar voor bijna 10 miljoen mensen is staatloos zijn de grimmige realiteit van hun dagelijks leven, ook in Nederland. Ze hebben geen nationaliteit en daarom ook geen staat die hun (mensen)rechten waarborgt. Staatlozen horen nergens thuis.
Volgens de jury heeft studente Maria Jose Recalde Vela met haar thesis How can identity assert a claim to citizenship? vernieuwend en zeer goed onderzoek uitgevoerd dat een bijdrage levert aan het debat over de relatie tussen identiteit en nationaliteit. Door te kijken naar de rol van identiteit in het bepalen van staatsburgerschap, snijdt haar onderzoek volgens de jury een belangrijke kwestie aan.
Studente Caia Vlieks’ onderzoek A European human rights obligation for statelessness determination? gaat over de vraag of het mogelijk is staten te verplichten om een staatloosheidsprocedure in het leven te roepen op basis van de Europese Conventie voor de Mensenrechten. De jury was unaniem van oordeel dat het onderzoek een zeer waardevolle en originele bijdrage levert om de rechten van staatlozen te verbeteren.
Het Hoog Commissariaat der Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR) werd op 14 december 1950 door de Verenigde Naties in het leven geroepen. UNHCR’s voornaamste doel is om de rechten en het welzijn van vluchtelingen te waarborgen. De organisatie streeft ernaar dat iedereen het recht heeft om asiel aan te vragen en op het vinden van een veilig heenkomen in een ander land, met de optie om vrijwillig naar het land van herkomst terug te keren, lokaal te integreren of zich te vestigen in een derde land. UNHCR heeft ook het mandaat om statelozen te helpen.
UNHCR werd opgericht om de oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in Europa te helpen. UNHCR kreeg een mandaat van drie jaar om deze taak te volbrengen en zou daarna opgeheven worden. Het liep anders. UNHCR vierde op 14 december 2010 zijn zestigste verjaardag. Het ziet ernaar uit dat de humanitaire hulp die UNHCR verleent ook de komende jaren nog hard nodig zal zijn.