Met de komst van de Participatiewet in 2015 worden gemeenten verplicht beleid te formuleren om de maatschappelijk nuttige tegenprestatie van bijstandsontvangers vorm te geven. Met andere woorden: de gemeente zal moeten bedenken hoe zij mensen met een uitkering ‘iets’ kunnen laten doen dat nuttig is voor de samenleving én voor henzelf. Begeleiding naar vrijwilligerswerk is een van de belangrijkste instrumenten die gemeenten kunnen inzetten.
Gemeenten mogen daarbij zelf bepalen hoe het beleid eruit zal zien, waarbij er voldoende ruimte blijft voor maatwerk. Vooruitlopend op de verplichting om volgend jaar dergelijk beleid te formuleren, zijn veel gemeenten bezig met beleidsontwikkeling in de door de rijksoverheid gewenste richting.
Platform31, een broedplaats voor onderzoek en experiment, een podium voor nieuwe geluiden en een inspirerend netwerk van denkers en doeners die van aanpakken weten, deed een verkennend onderzoek naar de gemeentelijke praktijk hierin.
Het debat over de tegenprestatie is al geruime tijd gaande. Veel gemeenten hebben een voorschot genomen op de komende beleidswijzigingen door bijstandsgerechtigden meer dan voorheen te activeren tot participatie. Dit verkennend onderzoek had als doel na te gaan hoe gemeenten – vooruitlopend op de invoering van de Participatiewet – in de praktijk vorm geven aan vrijwilligerswerk voor bijstandscliënten en hoe zij daarbij te werk gaan. Daarbij is ook de rol meegenomen die vrijwilligerscentrales spelen bij de uitvoering van dit beleid.
Tevens is in dit onderzoek nagegaan hoe er in zorginstellingen wordt gewerkt met bijstandsvrijwilligers en wat de voorwaarden zijn om dit succesvol te laten verlopen. De resultaten van dit verkennend onderzoek bieden handvatten voor een discussie over de gewenste beleidsrichtingen op lokaal niveau.
Vrijwilligerswerk door bijstandsclienten
Uitgave: Platform31
Auteurs: Ruud Dorenbos en Mies van NiekerkVerschijningsdatum: september 2014