In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017 heeft het College van B&W besloten om niet over te gaan tot verruimen van openingstijden of het openstellen van extra stemlokalen. De gemeente Tilburg zal 65 stemlokalen inrichten, één stemlokaal per 2400 kiesgerechtigden. Ook zal er geen extra geld worden ingezet voor communicatie over deze verkiezing. Dit besluit is gebaseerd op een onderzoek – ‘Verbetering op komst’ – van de gemeente Rotterdam en Tilburg University naar aanleiding van de dalende opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen.
Verbetering op komst – onderzoeksrapport 2016.
Uit dit onderzoek blijkt dat de hoogte van de opkomst sterk wordt bepaald door een handvol kenmerken van gemeenten, waaronder vooral de mate waarin bewoners religieuze diensten bezoeken, de leeftijdsverdeling, het opleidingsniveau, de hoogte van het inkomen en de etnische samenstellingen van de bevolking.
Bewoners die maandelijks of vaker religieuze diensten bezoeken, hoger opgeleid zijn, meer verdienen en/of ouder zijn dan 65 jaar, gaan vaker stemmen dan laag-opgeleiden, jongeren en werklozen. Ook niet-westerse allochtonen dragen bij aan een lagere opkomst.
De communicatie-inzet van gemeenten voor de gemeenteraadsverkiezingen blijkt geen meetbaar effect op de opkomst te hebben. Hierbij maakt het niet uit wanneer met deze communicatie wordt begonnen, hoeveel geld er wordt uitgegeven aan de communicatie en of de communicatie zich richt op een bepaalde doelgroep. Daarentegen: communicatie die erop gericht is om de kennis over politiek en democratie onder bewoners te vergroten lijkt wel een positief effect te hebben. Mensen gaan eerder stemmen als zij begrijpen waarom dit belangrijk is voor henzelf.
Ook blijkt sociale betrokkenheid van mensen mee te werken aan een hogere opkomst. Mensen die vrijwilligerswerk doen en zich inzetten voor anderen in de samenleving gaan vaker stemmen dan anderen.
Volgens de conclusies van het onderzoeksrapport wordt de opkomst wel vergroot door het aantal stembureaus. Daarnaast zien de onderzoekers een positieve invloed op de opkomst uitgaan van lokale of regionale media-aandacht voor de verkiezingen en partijstandpunten, van de aanwezigheid van politici met een uitzonderlijk grote (lokale) bekendheid op de kieslijsten, van een relatief groot aantal aan de verkiezingen deelnemende partijen ten opzichte van het aantal zetels, en van de uitgave van minstens één eurocent per bewoner aan stemfaciliteiten.
In gesprek gaan met bewoners, het liefst persoonlijk aan de deur, werkt volgens de onderzoeker het best. In het algemeen geldt dat persoonlijk contact en maatwerk boven onpersoonlijk contact en massacommunicatie gaan. Verder wordt de opkomst verbeterd als bewoners meer betrokken worden bij lokale organisaties, groepen en netwerken. Op het vlak van politiek is het van belang dat gemeenten zich richten op het vergroten van de interesse voor en het vertrouwen in de (gemeente)politiek. Het vergroten van politieke kennis, bijvoorbeeld door voorlichting via scholen, buurtcentra en maatschappelijke organisaties.
Verder is het advies aan gemeenten te overwegen om het aantal stembureaus te vergroten, te proberen om praktische belemmeringen voor stemmers te beperken (zoals vervoer organiseren) en lokale of regionale media-aandacht voor de verkiezingen te stimuleren. Ook van deze factoren blijkt uit het onderzoek dat ze een bijdrage kunnen leveren aan een hogere opkomst.
De gemeente Tilburg zal onder meer voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017 zorgen voor een gelijkmatige spreiding van de stemlokalen, waarbij is gelet op de afstand tot het stemlokaal en het vermijden van fysieke obstakels voor de kiezer, zoals het oversteken bij drukke wegen en kruispunten.
Alle stemlokalen, één lokaal uitgezonderd, hebben de maximale reguliere openingstijden van 7.30 tot 21.00 uur. Alleen het stemlokaal Centraal Station sluit een uur eerder. De grote, drukke stemlocaties Centraal Station, Interpolis, Openbare bibliotheek, Tilburg University, Tweestedenziekenhuis en St. Elisabethziekenhuis worden vier weken van tevoren voorzien van posters om mensen erop te wijzen dat daar gestemd kan worden.
De stemtaxi zal beschikbaar zijn voor voor kiezers die slecht ter been zijn. Het gebruik van de stemtaxi is gratis voor vervoer van het woonadres naar het stemlokaal en terug.
Via de website www.tilburg.nl/verkiezingen (op het moment van schrijven nog niet actief – red.) en de brief die aan de stempas is gehecht wordt de kiezer geïnformeerd over de verkiezingen. Op beide zal een kaart te vinden zijn met locaties, openingstijden en contactgegevens van alle stemlokalen. De namen, adressen en openingstijden van alle stemlokalen worden bovendien schriftelijk huis-aan-huis bezorgd, uiterlijk drie dagen vóór de dag van stemming.
De aanvraag voor een vervangende stempas, een kiezerspas of een schriftelijke volmacht kan men persoonlijk in de stadswinkels tijdens de reguliere openingstijden doen zonder dat daarvoor een afspraak hoeft te worden gemaakt. Met een kiezerspas kan ook buiten de gemeente Tilburg worden gestemd, wat handig is voor kiezers die niet in de gelegenheid zijn om in Tilburg hun stem uit te brengen. Daarnaast is een aanvraag via email ook mogelijk via inwoners@tilburg.nl.
Alle jongeren die sinds de vorige verkiezing kiesgerechtigd zijn geworden krijgen een brief waarin zij worden geattendeerd op hun recht om bij de verkiezing hun stem te kunnen uitbrengen.