Maandagmiddag 18 april stelden een paar mensen via Facebook voor om ook in Tilburg een ‘Nuit Debout’ te houden, in navolging van allereerst de Franse steden en vervolgens Berlijn en Amsterdam. Woensdagavond 20 april bleken 20 à 25 mensen gehoor te hebben gegeven aan dit idee om op de Heuvel samen te komen en met elkaar in gesprek te gaan. Eén van de voorstellen die breed werd gedragen – ook omdat niet iedereen de Franse term Nuit Debout begrijpt – is om de Tilburgse versie om te dopen in ‘Plein Publiek’.
Nuit Debout is op 31 maart 2016 in Frankrijk begonnen, nadat duizenden mensen – waaronder veel jongeren en studenten – protesteerden tegen de nieuwe arbeidswet in Frankrijk waarmee de werkweek werd verlengd van 35 naar 48 uur, terwijl het ontslagrecht werd versoepeld en de beloning voor overwerk met de helft werd verminderd. In de avond kwamen demonstranten bij elkaar op de Parijse Place de la Republique om met elkaar in gesprek te gaan over de manier waarop de Franse samenleving wordt bestuurd en hoe dit anders zou moeten.
Sinds deze 31ste maart werd elke avond – en op dit moment nog steeds – een Nuit Debout belegd en sloeg dit over naar andere pleinen en vervolgens naar uiteindelijk 60 steden in Frankrijk. Geïnspireerd door dit idee zijn steeds meer mensen in andere Europese steden dit initiatief gaan overnemen. Uit solidariteit met de Fransen, maar ook om zelf met elkaar in gesprek te gaan over de problemen die in de samenleving spelen.
In Tilburg ging het gesprek deze eerste keer onder andere over werkgelegenheid en de verdeling ervan, het financiële systeem dat geregeerd wordt door banken, over armoede en de zin of onzin van eigendom.
Enkele voorbijgangers vroegen of er een demonstratie aan de gang was. Na uitleg van de aanleiding en aard van de bijeenkomst vonden zij het een sympathiek en interessant idee.
Zondag 24 april om 14.00 uur is er in Tilburg een tweede Plein Publiek – Nuit Debout, op het plein op de hoek van de Korte Heuvel, St. Josephstraat en de Tivolistraat.
Plein Publiek in Tilburg: Nuit Debout kleinschalig springlevend
De tweede samenkomst van Nuit Debout in Tilburg , deze keer onder de nieuwe naam Plein Publiek, was wederom de moeite. We stonden op een andere plek, aan het eind van de Korte Heuvel, vrijwel naast 013. De opkomst was iets kleiner, maar het was wederom een goede samenkomst en een mooie uitwisseling van gedachten. Het idee om in de publieke ruimte samen te komen, te bespreken wat ons niet aanstaat in de huidige maatschappij, wat voor soort verandering we willen en hoe we dat dichterbij brengen, blijkt in elk geval op kleine schaal levensvatbaar. Het is geen omvangrijk protest. Nog niet. Het is wel een beginnetje van een beweging die hardnekkig probeert ter wereld te komen en zich te laten gelden.
Eerst maar even de opkomst. Aanvankelijk stonden we met vier, vijf mensen. Daar kwam eens iemand bij, en nog eens iemand. Uiteindelijk hebben toch nog veertien mensen meegedaan, een enkeling was wel eerder weg, een ander kwam later, zodat aan de kring veelal dertien mensen deelnamen. Minder dan de eerste keer, afgelopen woensdag, doen we met iets boven de twintig waren. Maar mij viel het alleszins niet tegen. De weersverwachting was immers beroerd, ook al hebben we uiteindelijk bijna droog kunnen samenkomen. Het gonsde op interne ook wat minder, met kleinere aantallen die zich via Facebook interesse vertoonden. Een deel van de aanwezigen waren er afgelopen woensdag ook, een enkeling die toen niet kon was er nu wel, er waren ook een paar nieuwe gezichten, voor deze actie althans.
Ik zie hier tekenen in dat het zin heeft om mensen te benaderen om mee te doen – de groei is er niet bij voorbaat uit – en ook een teken dat de bereidheid om vaker te komen en er iets van proberen te maken, er is. Wel denk ik dat nieuwe stappen nodig zijn om meer vaart te maken. Het discussie-element is nu wel erg manifest; het actie-element mag meer nadruk krijgen. En een grotere opkomst is nodig als we hiermee verder willen, deels omdat we dan een grote kracht zetten, deels ook omdat dan de continuïteit beter te waarborgen is, in een situatie waarin niet iedereen elke keer mee zal kunnen doen. Oproepen wijd en zijn, en via allerhande kanalen, rondstrooien is absoluut noodzakelijk, net als bekenden meenemen een aanmoedigen om erbij te zijn. Op de automatische piloot vliegt Nuit Debout niet erg ver. Met inzet en enthousiasme krijgen we vleugels. En inzet en enthousiasme waren tastbaar, afgelopen middag.
De discussie ging flink de diepte in, en ook alle kanten op. Of er iets van depolitiek is te verwachten, een nieuwe partij misschien? Dat idee sloeg niet bepaald aan, de nadruk ligt bij de mensen toch op andere soorten van maatschappijverandere ring waarbij de mensen onderaan niet rekenen op de krachten en machten van hogerhand. Op mijn pleidooi van een maatschappij gebouwd rond het idee van burenhulp, uitgebreid over de hele maatschappij, kwam de tegenwerping: wat als iemand nu weer méér wil? Daarop volgde discussie over waar die behoefte vandaan kwam, daarbij het punt opkwam dat we zo worden gevormd in deze maatschppij, en dathet heel lang anders is gegaan. Gewezen werd ook op de dierenwereld, waar individuen die zich buiten de aanvaardbare gedragspatronen opstelden, soms zonder pardon de gemeenschap uit gezet werden. Of dát nu iets was om na te volgen? Of heeft de diersoort ‘mens’misschien de capaciteit om dit anders aan te pakken?
Meerdere aanwezigen zagen het probleem in de maatschappij liggen in de privé-eigendom. Moet bijvoorbeeld de technologie niet gewoon in handen van ons allemaal samen, ‘het volk’ zijn? De discussie kwam ook uit op geld, op werk, op benkellende regelgeving waaraan bijvoorbeeld mensen in een uitkering moeten voldoen, over waarr uitkeringen sowieso op werden bebaseerd. Ook de elige, degenen die ons besturen, kwam aan de orde, waarbij iemand er terecht op wees dat die elite geen eenvormige samenzwering is, maar onderling ook tegenstellingen kent, en bestaat uit elkaars concurrenten. Er is niet alleen die groep machthebbers, er is ook een systeem waar wij, maar ook zij daarboven, in vast zitten. Dat systeem bedreigt ons en zichzelf met vernietiging. Maar het is – zo bracht ik althans naar voren -aan mensen als wij om aan de afschaffing ervan te werken, als we niet willen dat het onsin haar ondergang meesleept of vervangen wordt op een manier die ons wederom vertrapt.
Dit zijn zomaar wat gedachten en inzichten die langs kwamen. Het is intrigerend en verrassend om te zien hoe je dus op een openbaar plein, in de kille wind, anderhalf uur mensen kunt meemaken die bereid zijn om diepgaande van gedachten te wisselen over maatschappij, economie en politiek te houden. De wil om tot inzicht te komen is er, en flinke stukken inzichten zijn er ook, het proces om daar iets mee te doen vindt op zulke plekken in de volle openbaarheid plaats. En zoals ook bij de eerste samenkomst, kon ik de gelegenheid ook aangrijpen om wat materiaal over de komende 1 Mei-viering in Tilburg mee te geven. Wat mij betreft gaat dat om dezelfde soort dingen: solidariteit, het zoeken naar gemeenschap, het opkomen voor elkaar, tegenover een kapitalisme dat ons op onszelf terugwerpt en als ding gebruikt.
Intussen kwam er toch nattigheid uit de lucht en maakten mensen aanstalten om te gaan. We hebben de bijeenkomst afgerond met het bespreken van een volgend plan: een derde samenkomst, met weer discussie als vervolg op de eerste twee, maar nu nadrukkelijk in het teken van solidariteit met de protesten tegen de arbeidswet in Frankrijk die voor Nuit Debout de aftrap, aanleiding en context vormden. Die protesten woeden volop verder, en bereiken komende donderdag waarschijnlijk een nieuw hoogtepunt, want dan vindt er in Frankrijk een actiedag in dit kader plaat. Daarom gaan we op die dag weer bijeenkomen, in een openbare solidariteits- en discussiebijeenkomst, en als dankjewel, aan al die solidaire mensen die met hun protesten in Frankijk datgene op gang hebben gebracht waarvan we in Tilburg een klein, maar zeer gemotiveerd en hopelijk aanzwellend, deel proberen uit de maken.
De volgende samenkomst Plein Publiek- Nuit Debout in Tilburg vindt plaats op donderdag 28 april, 20.00 uur, op het Stadhuisplein, naast de oversteekplaats richting Koningsplein, in