Roland Samuels: “Jezelf in je eigen kracht zetten. Dat wil ik ook andere mensen leren”

Roland Samuels is oprichter en initiatiefnemer van stichting Social Energy en sinds januari van dit jaar de Hoofdredacteur van Tilburgers.nl, beide als vrijwilliger en onbezoldigd. De afgelopen drie maanden hebben we met veel plezier 12 bekende en onbekende Tilburgers geïnterviewd over hun ‘Visie op de Stad 013’. In deze 13de, en afsluitende aflevering van de reeks vertelt Roland over zijn eigen achtergrond en visie.

“Ik ben geboren in 1963 te Boxtel en nu 49 jaar oud. Oorspronkelijk ben ik elektronicus van beroep maar noem me liever ervaringsdeskundige. Sinds de scheiding van mijn ouders, ik was 8 jaar, bleef ik met twee jongere zusjes en een overspannen moeder achter. Ik verloor daardoor plotseling mijn kindertijd en moest al snel aan de harde realistische volwassen wereld deelnemen. Hierdoor moest ik noodgedwongen met de vele hulpverleningsinstanties dealen, het maatschappelijk werk, internaat, psychologen, pedagogen, gezinscoaches, mentors, voogden, toeziend voogden enzovoort. Vanaf mijn 16de, na het overlijden van mijn moeder, stond ik op eigen benen. Vanaf die tijd heb ik echt alles zelf mogen doen, zonder veel steun of hulp van mijn familie. Ik ben ‘self-made’, zoals ze dat wel noemen. Ik heb al heel vroeg geleerd dat sprookjes niet bestaan en dat je het beste heel realistisch in het leven kunt staan.”

“Als elektronicus heb ik 13 jaar in de commerciële branche gewerkt tot 1996. Twee jaar eerder, op mijn 31ste, verloor ik plotseling steeds meer zicht uit mijn linker oog. Er zat de klad in de consumenten elektronica en er was weinig werk meer. Hierdoor kwam ik voor 60% in de WAO terecht. Zo ging dat destijds nog; dealtjes tussen werkgever en het toenmalige GAK om werknemers koste wat kost in dienst te houden of via een WAO-regeling sneller te laten afvloeien. Hierdoor moest ik om medische redenen ontslag nemen en raakte ik werkloos. Het resultaat was, dat ik mijn eigen beroep niet meer mocht uitoefenen en stond op straat. Wat daar op volgde was een periode van bezinning. Wat moest ik gaan doen? Het GAK adviseerde bonsaiboompjeskweker, aspergesteker, telemarketeer, draaier of freezer. Nee, dat was het allemaal niet. Ik wilde iets doen met mijn wijze levenslessen die ik had genoten, ik was een ervaringsdeskundige geworden als het gaat over al die bureaucratische instanties waar mensen mee te maken kunnen krijgen. Daar wilde ik iets mee.”

“Mijn kracht is, dat ik altijd naar mogelijkheden kijk en ook dit zag ik als een kans. Mensen raken gemakkelijk in een negatieve spiraal naar beneden als ze tegenslagen krijgen, ik heb voor mezelf altijd geprobeerd om dat te keren en die spiraal naar boven te duwen. Dit is mijn tweede natuur geworden. Het kost vaak meer energie om negatief te zijn dan om positief de dingen te benaderen. Jezelf in je eigen kracht zetten. Graag wilde ik dat ook andere mensen leren.”

Na een half jaar bureaucratie door een zelf aangevraagde herkeuring bij het GAK en wat omzwervingen ben ik bij een kringloopbedrijf aan de slag gegaan, als werkbegeleider. Hier kon ik mijn vak als elektronicus en ervaringsdeskundige combineren. Daar kwamen mensen in eenzelfde situatie, mensen aan de ‘zelfkant van de samenleving’, met vaak veel problemen, die ik kon leren om zichzelf in hun kracht te zetten. Niet door ze aan de hand te nemen of ze alles voor te kauwen, maar op een onorthodoxe manier, door ze eerst tegen de muur te laten lopen zodat ze wel moeten leren kiezen voor verandering in positieve, of negatieve zin. Op die manier heb ik heel wat mensen in hun kracht gezet en kwamen ze er zelf achter dat ze heel veel meer konden. Twee van deze mensen, zogenaamde ‘fase 4’-mensen, die achterin de kaartenbakken stonden omdat ze ‘niks meer zouden kunnen’, zijn zelfstandig ondernemer geworden. Ieder mens heeft talent, en datgene waar je talent voor hebt, doe je altijd met passie.”

“Mede door deze onorthodoxe benadering ben ik uiteindelijk na 13 jaar ontslagen en op dit moment werkloos. Het is namelijk in strijd met de gevestigde orde. De meest instituten zijn helemaal niet echt bezig met het oplossen van problemen, niet met het nastreven van het doel waarvoor ze zijn opgericht, maar met het in stand houden van zichzelf.” Niet raar want een stichting of instantie die zijn doel heeft bereikt, zou zich moet afvragen of deze opgeheven kan worden zodat hun werknemers werkloos worden. Neem bijvoorbeeld armoede; hoeveel instituten houden zich daarmee bezig? Hoeveel mensen hebben hierdoor een baan met een goed salaris? Die zijn erbij gebaat om de armoede in stand te houden, omdat ze vooral bezig zijn met hun eigen hypotheek, vaste lasten en vooral economische groei. Uiteindelijk zou elke idealistische stichting of instantie wel naar opheffing moeten streven.”

“Veel mensen doen praktisch alles voor geld en vergeten daardoor hun idealen, passie en geluk, omdat ze denken dat ze met dat geld alles kunnen regelen maar echte zekerheden in het leven zijn niet te koop. Veel mensen leven gebaseerd op angst, en daarom bouwen mensen een schijnzekerheid. Vroeger was de kerk het hoogste gebouw in de stad, want de kerk bood zekerheid. Nu zijn de gebouwen van banken en verzekeringsmaatschappijen het hoogst. Ze bouwen dus op een zekerheid die er eigenlijk niet eens is. Een ziektekostenverzekering geeft niet de zekerheid dat je nooit ziek zult worden of sneller beter. Een rijbewijs hebben wil nog niet zeggen dat je nooit een ongeluk zult krijgt. Soms gebeuren er dingen waar je zelf niets aan kunt doen. Het overkomt je gewoon daar doe je verder weinig aan. Een van de lessen die je hieruit kunt leren: hoe ga je er mee om? Hoe zet je jezelf weer in je kracht en zoek je nieuwe kansen en wegen in plaats van te kniezen en bij de pakken neer te zitten.”

“Met de huidige crisis moeten we dan ook niet kijken naar de problemen, maar vooral naar de kansen die het biedt. Overbodige tussenlagen moeten er tussen uit, mensen moeten weer meer de regie zelf in handen nemen, in plaats van te veel uit te besteden aan grote loge organisaties en een terugtrekkende overheid. Dat zullen we moeten schrappen en meer terug naar onze basiswaarden. “Nu zitten we in een eindtijd van een hele hoop van dit soort ouderwetse systemen. De jeugdzorg, de thuiszorg, de woningbouw, arbeid… noem maar op. We moeten een omslag maken naar een duurzamer leven, waarin economische groei niet meer het belangrijkst is. Ik sta achter de filosofie van Robert en Edward Skidelsky, van wie vorige maand het boek ‘Hoeveel is genoeg?‘ (How Much is Enough?) is gepubliceerd en waarin zij stelling nemen tegen economische onverzadigbaarheid, de drang naar steeds meer geld.”

“Met arbeid moeten we terug naar het leerling-meestersysteem, weer kiezen voor een vak met passie in plaats van een mooi pak en een grote lease auto. Een mens heeft niet zoveel nodig om gelukkig te zijn.Terug naar onze basiswaarde; Bruto Nationaal Geluk en opletten dat grote bedrijven niet alles overnemen zodat de gewone schoenmaker geen kans meer heeft om te overleven, doordat hij vanwege onze hoge lasten en belastingen een loon van €50,- per uur moet vragen om te kunnen rondkomen. De privatisering heeft voor een groot deel deze crisis veroorzaakt. Bij de meeste geprivatiseerde Nuts bedrijven zoals openbaar vervoer, elektriciteitsbedrijven, zorgverzekering, sociale woningbouw etc. , betekent het tegenwoordig niet veel meer dan koste wat kost veel geld verdienen voor de aandeelhouders, werknemers komen dan op de laatste plaats”

“Mensen die over de gevestigde orde heen durven kijken, ontdekken vaak de nieuwe dingen en kunnen mogelijkheden ontwikkelen. Innovatie is het bestaande loslaten en niet bang zijn. Helaas kunnen de meeste mensen dat niet. We kopen zaken af en door de individualisering hebben mensen zich teruggetrokken en is er te weinig gezonde sociale controle meer. Een groot probleem is dat mensen moeilijk durven te veranderen en loslaten, uit angst. Maar in plaats van de hakken in het zand zetten, zouden mensen beter kunnen gaan meedenken over de onvermijdelijke veranderingen die op komst zijn.”

“Ik heb al vroeg geleerd dat je een crisis voor moet blijven. Met onze stichting Social Energy proberen we dit eigenlijk. Een soort kleine “Civil Society” We hebben inmiddels 50 vrijwilligers uit alle lagen van de maatschappij, die hun positieve kracht bundelen zodat ze elkaar versterken: 1 + 1 = 3. Daarom kunnen we bijvoorbeeld een Repair Café organiseren, waar mensen samen kapotte spullen gaan repareren, en kunnen we een collectieve moestuin, Energy Garden, opzetten met zo’n 20 vrijwilligers, zodat mensen weer leren om in hun eigen voedsel te voorzien. Deze moestuin heeft een huisje zonder voorzieningen zoals gas, elektriciteit en water, dat creëert bij mensen de creativiteit om daar iets aan te doen. Een Energy Café, waar we in staat zijn om zelf energie op te gaan wekken met zonnepanelen, wind- en waterkracht. We maken nu zelfs met enkele vrijwilligers onze eigen media via Tilburgers en TilburgWebTV om onze projecten in de aandacht te brengen. Binnenkort starten we een nieuw project PC-ReStart, waar vrijwilligers aan de slag gaan met gebruikte computers.”

“Mijn visie is, dat mensen best heel erg veel zelf kunnen, als je ze maar in hun positieve kracht zet en deze bundelt. Dan bestaat er niet zoiets als boven- en onderkant van de samenleving. De overheid mag wat mij betreft de ‘civil society’ veel meer gaan stimuleren en minder inzetten op angst. Civil society is geen bedreiging, maar een kans. Als dit de maatschappij wordt waar we naartoe gaan, en die kant gaat het waarschijnlijk op, zou we eens moeten kijken naar een basisinkomen voor iedereen. Zodat we het werk, de zorg voor onze naasten en creativiteit recht evenredig en naar ieders draagkracht weten te verdelen.”

Visies uit de stad

Dit is het dertiende interview in een reeks van 13 over visies uit de stad, over de stad.

Vanaf 9 augustus verschijnt er een nieuwe reeks van 13 interviews.

Eerder verschenen:

1. Frank Reestman: “Het Postkantoor is een sociale factor in een wijk”
2. Niek van den Broek: “Als iets in Tilburg lukt, lukt het overal!”
3. Luuk Koelman: “Echt nieuws gaat over duiding van het nieuws”
4. Frank van Boxtel over Regiotaxi: “Welkom bij de fraudeurs met honkbalknuppels!”
5. Gerard Otten: “Tilburg is onvoorspelbaar mooi!”
6. Rob Keijzer, projectontwikkelaar: “De crisis heeft mijn beroep totaal veranderd”
7. Paul van Kemenade: “Creativiteit laat zich nooit inbinden”
8. Leon Vermeulen: “Ik heb er bewust voor gekozen om niet in de schuldhulpverlening te gaan”
9. René Scherpenisse: “Niet de huur, maar de energierekening gaat de betaalbaarheid van wonen bepalen”
10. John la Haye: “Het is heerlijk om te spelen met water!”
11. Ton Wilthagen: “Een bedrijf is geen banen-pinautomaat”
12. Ton Hendriks: “Vroeger werden deze mensen in een hoekje gedouwd, weggestopt. Wij halen ze terug”