Maandag 8 september vergaderde de commissie Sociale Stijging over de uitvoering van de Participatiewet, die op 1 januari 2015 wordt ingevoerd. De discussie werd afgetrapt door een inspreker: Joost Kaper, Interim Bestuurder van de vakbond Abvakabo FNV. Hij stelde dat de gemeente ervoor kiest om mensen die nu een beschutte werkplek hebben, te laten vallen en dat deze mensen ‘achter de geraniums’ terecht zullen komen met een bijstandsuitkering. Op vragen van raadslid Joris Bengevoord (GroenLinks) zei hij: “Het is moeilijk om met werkgevers afspraken te maken over het aannemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.”
Bijval kreeg hij van raadslid Orkun Baytemir (PvdA), die al een paar dagen eerder een persbericht had gepubliceerd waarin de PvdA Tilburg protesteert tegen de afschaffing van ‘beschut werk’. Dit leverde een stevige discussie op tussen Orkun Baytemir, Joris Bengevoord en wethouder Erik de Ridder (CDA).
Orkun Baytemir: “Dit voorstel sluit mensen uit, daar zijn we erg van geschrokken. We maken ons zorgen om het beschutte werk: we spreken over mensen die behoefte hebben aan extra structuur en begeleiding. Dit stuk maakt geen menselijke afwegingen alleen financiële. Je hebt niet begrepen met welke mensen je te maken hebt. Ik krijg de indruk dat we hier bezig zijn de Diamant Groep af te schaffen en dat het over een paar jaar niet meer bestaat. We zijn er voorstander van dat het bedrijfsleven meer betrokken mag worden, maar wij hebben er geen vertrouwen in en menselijk zien we er geen voordeel in. Oké, de PvdA zit in het kabinet, maar wij zijn PvdA Tilburg en wij kijken er anders tegenaan.”
Erik de Ridder: “Juist de keuze voor het behouden van beschut werk zou ervoor zorgen dat mensen die daar niet voor in aanmerking komen, worden overgeslagen. Belangrijk is dat werkgevers verleid worden om deze mensen aan te nemen, daarvoor zijn extra case-managers ingezet. Er is vertrouwen dat werkgevers zich willen inzetten, daar hebben ze ook voor getekend mét de vakbond.” Waarmee de wethouder verwees naar het landelijk Sociaal Akkoord dat het kabinet (PvdA en VVD) gesloten heeft met werkgeversorganisaties en de vakbonden, waaronder de Abva Kabo van de FNV.”
Over de brief van de Diamant Groep zei de wethouder: “De Diamant Groep is gebaseerd op de sociale werkvoorzienings-regeling, die verdwijnt niet van vandaag op morgen, maar als je dat zou overnemen is dat een structurele last. (Dan blijft het de gemeente elk jaar geld kosten.) Het voorstel van de PvdA is kostenneutraal voor de Diamant Groep, ik ben zelf voorzitter van de Diamant Groep, maar hiervoor betaalt de gemeente uit het participatiebudget, dat zal nu ongeveer 300.000 euro per jaar zijn, maar het wordt elk jaar meer. Jammer dat de PvdA dit niet begrijpt, want het dilemma is niet makkelijk. Het gaat inderdaad om kwetsbare mensen, daarom moet je niet met een voorstel komen dat niet klopt en daarmee deze mensen een worst voorhouden.”
Erik de Ridder vervolgde: “Het kabinet heeft besloten dat de sociale werkvoorziening ophoudt te bestaan, wij moeten het uitvoeren. Orkun Baytemir: “De wethouder verschuilt zich nu zelf achter Den Haag. De doelgroep moet nog steeds geholpen gaan worden. Het klopt niet, want kijk naar de kosten die het meer kost als die mensen straks thuis zitten. We zijn duidelijk in het persbericht. De kosten zijn bekend, de overheid moet die kosten betalen voor deze doelgroep.”
Joris Bengevoord: “Dus de kosten zijn bekend, bent u het eens dat het dus niet kostenneutraal is?” Orkun Baytemir: “Wij vinden dat de keuze gemaakt moet worden dat de overheid die kosten moet betalen. Afschaffen is een keuze en daarmee laat je de doelgroep vallen. Joris Bengevoord: “Mooi verhaal, hij is alleen vergeten dat hij lid is van een regeringspartij (PvdA) met de staatssecretaris (Jetta Klijnsma) die deze keuze gemaakt heeft, dankzij uw partij moeten we deze keuze maken.”
@Tilburgers @Smartmanpapa wees gerust ik ga snel lunchen met @orkunbaytemir 🙂
— Joris Bengevoord (@BerendJanJoris) 8 september 2014
Erik de Ridder: “Even voor de duidelijkheid: voor de huidige SW-ers verandert er niets. En ik verschuil me niet achter Den Haag, ik verwijs er wel naar omdat daar de regelgeving vandaan komt, niet omdat de PvdA er nu zit, ik heb dit in het verleden ook gedaan toen het CDA er zat. Wij krijgen nu geld voor de sociale werkvoorziening en dat is nu genoeg, maar dat bedrag neemt per jaar af, dus in de toekomst is het niet kostenneutraal, het spijt me maar zo is het wel. We moeten ook naar de gemeentebegroting kijken en het is niet waar dat het dan door andere budgetten uit het rijk wordt afgedekt. Het is niet omdat we deze doelgroep minder belangrijk vinden. Wel wordt er een erg groot bedrag betaald voor een relatief kleine groep. Ik heb juist meer budget voor het plaatsen van die mensen als je niet kiest voor beschut werk, dat door onder andere de begeleiding veel duurder is. Als ik zelf in die groep zou zitten zou ik beschut werk ook fijner vinden, met een garantie van de overheid voor werk en inkomen. Ik herken het wel, maar kostenneutraal bestaat helaas niet.”
Na de toezegging van wethouder Eric de Ridder om een ‘zachte landing’ voor beschut werk te bekijken, was dat reden voor de meeste partijen om akkoord te gaan met het Tilburgs Alternatief, alleen PvdA bleef faliekant tegen.
Joris Bengevoord complimenteerde wethouder Eric de Ridder met behandeling van deze nota omdat hij zijn twee petten (als wethouder en als voorzitter van de Diamant Groep) gescheiden weet te houden.
Het verleiden van werkgevers door onze wethouder zal waarschijnlijk op een dooie mus uitdraaien. Als werkgevers deze kwetsbare groep ooit aannemen, zal het zijn om snel subsidie te scoren. Haal die subsidie weg, en deze mensen komen weer zo op straat te staan.
Aan de andere kant: de diamantgroep heeft nu een erg hoog budget. Kunnen daarmee niet meer mensen aan de bak worden geholpen?
Een uitermate vreemde discussie! Natuurlijk is het iedereen bekend dat een aantal regelingen samengaan en dat geleidelijk de WSW gaat verdwijnen. De participatiewet dekt in de toekomst (incl.Wajong) alles aan de zgn. onderkant van de arbeidsmarkt af. De bezoldiging van de nieuwe wettelijke doelgroep wordt aardig geminimalisserd ofwel ingedamd. De bestaande WSWers behouden hun rechten en dus hun CAO. Instroom in de WSW is per 1januari 2015 niet meer mogelijk. Op deze manier wordt een redelijke kostbare regeling wegbezuinigd.
Toch zal de gemeente er in de toekomst niet aan ontkomen “beschutting” te realiseren. Het participatiebudget vanuit het Rijk wordt geleidelijk zodanig afgeknepen, dat er door de gemeente haast volledig gegokt moet gaan worden op de medewerking van het bedrijfsleven. Om onder het quotum uit te komen heeft het bedrijfsleven (VNO/NCW) via een akkoord met regering en gedoogpartners een inspanningsverplichting ingebracht. Deze is geaccepteerd onder druk van de economische omstandigheden, maar feitelijk is hiermee de klok gewoon weer teruggedraaid. Een inspanningsverplichting van 2% bestond al jaren en ooit was het vertrekpunt zelfs 5%.
In de tussentijd zijn er ook allerlei aanpassingen geweest in de bemiddelingsaanpak en zijn er dito nieuwe organisaties ontstaan. Door de SUWI, CWI, werkplein, UWV reorganisaties en ga zo maar door is de bemiddeling steeds meer de markt ingedrukt. Feitelijk is door de overheid zelf deze markt tot stand gekomen via oud medewerkers van de arbeidsbureau’s. Een volslagen wildgroei, waarbij bakken met geld ondeskundig en met weinig resultaat werden verkwist. De nieuwe wet met nieuwe spelers moet een uitweg gaan bieden. Het bedrijfsleven is aan zet en dat kan alleen resultaat gaan opleveren bij een sterk groeiende economie. De oorspronkelijk bedoelde Wet Werken naar Vermogen, die nu is opgegaan in de Participatiewet, moet de arbeidsreserve profijtelijk gaan maken. Het is zeer de vraag of deze arbeidsreserve gaat harmonieren met de eigen rendementseis van het bedrijfsleven? Gezien de beschikbare middelen kan hier rustig aan getwijfeld worden. Het verleden heeft al meerdere keren uitgewezen dat het bedrijfsleven dan liever het hoofd afkeert van de eerder gemaakte afspraken. NOMA is niet meer dan een bureaucratische poging dit drama te voorkomen. Maar bureaucratie is de vijand van het bedrijfsleven. Ergo “oude wijn in nieuwe zakken”!
Wat de Diamant- groep betreft het volgende. In tegenstelling tot de meeste andere SW- bedrijven heeft de DG altijd positief gedraaid. Daarnaast heeft de gemeente Tilburg al jaren geen gemeentelijke bijdrage betaald. En in het verre verleden alleen de algemene landelijke norm die terecht is gekomen in de bedrijfsreserve. Kortom, een SWer heeft de Gemeente Tilburg zelf 0 euro gekost en exploitatietechnisch zelfs geld opgebracht. Dit geoormerkte geld moet gezien de besluitvorming in het verleden t.g.k. van de doelgroep!
Hoe vreemd is het dan te moeten lezen dat er geen financiele ruimte is om extra beschutte plaatsen in te kopen. De wethouder schermt in zijn antwoord dat het niet budgetneutraal kan, maar slaat hier dus volledig de plank mis. Ook al moet er een bijdrage komen vanuit de gekrompen participatiegelden, dan nog kan het budgettair neutraal vanwege het inverdien-vermogen. Overigens zullen andere partners ook cashen vanuit de participatiegelden en dat met name is niet budgettair neutraal!
Ergerlijk is het debat in de Commissie Sociale Stijging. Partijen als GL, SP en CDA hebben ondanks hun mooie partijprogramma’s werkelijk de doelgroep in de steek gelaten door zich te verschuilen achter de coalitie en het Rijksbeleid. Met iets meer maatschappelijke interesse en kennis had men beslist tot een andere opstelling kunnen komen. De vrees is gerechtvaardigd dat men te veel de oren laat hangen naar de zogenaamde beleidsadviseurs en te weinig kritisch naar de inhoud kijkt. Van integraal denken heeft men blijkbaar nog nooit gehoord. De lippendienst van GL richting de wethouder dat hij zo goed de zaken gescheiden weet te houden mag hier het sprekende voorbeeld van zijn!