Gerrit Poels: “Ik ben geen hulpverlener, ik help”

Gastbijdrage van Rachel Höppener, theologe, yogadocente en schrijfster.

De dag van gisteren echoot nog na. De bijzondere dag met Gerrit Poels die over zijn leven en werk vertelde aan een groep mensen. In een klein kerkje in de Moer waren zo’n vijftig mensen verzameld die naar hem kwamen luisteren.

Daar stond hij dan, de enige mens in mijn leven waar ik een rode loper voor uit zou leggen, de man die mij dertig jaar geleden vormde, me liet zien hoe echte dienstbaarheid eruitziet, toen ik met hem werkte in zijn opvanghuis voor zwervers en daklozen. Daar stond hij dan, in zijn ‘zondagse pak’ die hij voor de gelegenheid dan uit de kast haalt en dat in de loop der jaren niet veranderd is.

Hij leeft zelf van welvaartsresten, kent geen vakantie en moet een winkelstraat nog voor het eerst binnengaan, laat staan een kledingwinkel. Voor mij is hij een equivalent van moeder Theresa, een mens die God bij de mensen brengt door te handelen daar waar anderen niets meer kunnen met het overschot van onze samenleving. De ‘onoplosbaren’ zoals hij ze noemt, de mensen die verwilderd en verloren door het leven gaan en niet meer aanspreekbaar zijn in een of andere vorm van hulpverlening. ‘Ik ben geen hulpverlener’, zegt hij, ‘ik help’.

En dat helpen betekent, er zijn, in het hier en nu, er zijn voor een ander. Niet oordelen, maar gewoon kijken wat de ander nodig heeft en die nood proberen te ledigen. Hij blijft bij het hart van Mattheüs 25: in elke noodlijdende mens Christus zien, het leven zelf zien, dat zich aan deze mens wil tonen in ontferming en barmhartigheid. Hij is dat gezicht van ontferming en barmhartigheid en vraagt niets terug. Het feit dat er iets gevraagd wordt, is voldoende.

Onnodig te zeggen dat deze manier van werken niet strookt met subsidieverstrekkers die alles dichtgetimmerd willen hebben en de noodlijdende vaak niet kan helpen daardoor. Omdat het leven zich voltrekt in het hier en nu en de nood juist vaak heel acuut is. Hij kan geen handen met ijzer breken, maar luistert, ziet en hoort die mens die dan zomaar plotseling aan zijn deur staat. Een deur waar niemand tevergeefs aanklopt, een deur die altijd open is. Dan wordt er gezocht naar wegen om deze mens te helpen.

Zijn doorlopend spreekuur houdt hij in zijn keuken, aan de keukentafel mag iedereen gaan zitten die een beroep op hem en zijn vrouw doet. En nu de jaren zijn gaan tellen, is zijn dochter Hulya Poels zijn rechterhand geworden. Als geen ander verstaat zij de geest van waaruit haar ouders al bijna vijftig jaar werken, als geen ander ook probeert zij liefdevol haar ouders meer en meer te beschermen tegen de grote vraag van buitenaf en neemt zij meer en meer van hen uit handen.

De nood zal nooit geledigd zijn. De soms wel honderd mensen die dagelijks aan zijn poort staan waar brood uitgedeeld wordt door vrijwilligers, kennen hem van zijn nachtelijke rondes op de fiets, van zijn keukentafel of van de straat. Volgens mij zijn er geen mensen meer in Tilburg die hem en zijn vrouw niet kennen. Zij zijn een begrip in onze stad, zij geven onze stad een ander gezicht. Een ander gezicht dan de beperkte hulp van gemeente en voedselbank. Bij dat laatste kunnen verslaafden niet terecht, waar zij juist de grootste behoefte hebben aan goed voedsel. Om maar iets te noemen. Elke dag, zeven dagen per week, driehonderdvijfenzestig dagen per jaar is hij er.

Voor hen die het structureel niet redden in deze samenleving. De altijd hongerige, zieke, zoekende, bedelende, vervelende, gerafelde en niet graag geziene mens, die wij op hoeken en pleinen het liefst voorbijlopen, zij zijn zijn gast aan tafel. Evenals de vluchteling, de allochtone moeder van vijf die thuis geen leven heeft. Hij oordeelt niet. Hij luistert. En doet wat in zijn mogelijkheden ligt. Hij zoekt niets anders dan begrip voor deze groep mensen, maar zal nooit vragen om geld. Van niemand. Daarom doe ik dat nu hier. Zijn stichting werkt met donaties van mensen, de overgebleven overvloed van bakker en slager, spulletjes die aan de deur gebracht worden zoals nu weer het speelgoed dat rond Sinterklaas dan mee uitgedeeld wordt aan de poort.

Met Kerst gaat het op dezelfde manier. Ik ben er al zo lang getuige van, mag me in de warme belangstelling van zijn vriendschap verheugen en ook in die van zijn vrouw en dochter. Mijn oproep is er daarom een van heel dichtbij. Mocht je nog een bestemming zoeken voor je goede doelenhart dit najaar en wil je mensen écht helpen, daar écht aan bijdragen, doneer dan wat op rekeningnummer NL 15 SNSB 0982 3892 13 ten name van Stichting Broodnodig.

Elke cent gaat naar een mens in acute nood, er is geen strijkstok, geen directeur met een vet salaris, geen ‘overhead’, zoals dat dan chique heet. Nee, ik ben er zelf vaak getuige van hoe het dan wel gaat: een alleenstaande moeder van drie, die door dat geld dan niet op straat wordt gezet omdat ze haar huur niet kan betalen. Of een ander gezin die ook graag gas en licht heeft om in te wonen, net als wij allemaal, maar door financiële pech de rekeningen niet meer kan betalen. Het zijn lang niet allemaal ‘eigen schuld-dikke bult’ verhalen. Het kan ons allemaal gebeuren als er teveel pech in korte tijd op je afkomt en je geen goed netwerk hebt om op terug te vallen. Niemand verdient de schaamte en de ontberingen van een armoedig bestaan. Niemand. Dat, en dat alleen, is zijn drijfveer. Dat is het hart van zijn werk. Dat is het hart waar ik in wil wonen.